De democratie heeft het maar zwaar te verduren. Jonge mensen – en dan met name millennials – lijken er steeds minder in te geloven. Sterker nog, een ontluisterende hoeveelheid Europese en Amerikaanse jongeren geeft aan open te staan voor ‘iets nieuws’, zoals een militaire staatsgreep. Dit schrijft de website Quartz.
Tenminste, als we de uitkomsten mogen geloven van een studie, uitgevoerd door Harvardonderzoeker Yascha Monk en politicoloog Roberto Stefan Foa van de universiteit van Melbourne.
De onderzoekers, die hun studie in januari in de Journal of Democracy zullen publiceren, gaven in juli in datzelfde tijdschrift alvast een schot voor de boeg.
In dat artikel analyseerden Monk en Foa historische data van attitudes ten aanzien van overheden. En dat over verschillende generaties in Noord Amerika, West-Europa, Australië en Nieuw Zeeland. Take away van de studie: we zijn onze democratische systemen een beetje beu.
Erger nog, volgens de onderzoekers zijn we cynisch over democratie als politiek systeem en geloven we niet meer dat we veel invloed hebben op het overheidsbeleid. En nog veel erger: we staan niet onwelwillend tegenover autoritaire alternatieven zoals een militaire staatsgreep.
De democratische metaalmoeheid is het sterkst onder de millennials, aldus de wetenschappers. Dus de generatie geboren in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw. Anders dan vorige generaties staan deze jongeren positiever tegenover politiek radicalisme en hechten ze minder waarde aan vrijheid van meningsuiting. Enkele data uit het onderzoek zijn veelzeggend.
Staatsgreep? Best oké toch?
Slechts 19 procent van de millennials in de Verenigde Staten vindt het in een democratie niet oké wanneer militairen de macht grijpen. Bij oudere generaties is dit percentage 43 procent.
Van Europese jongeren vindt 36 procent dat militairen in de kazernes moeten blijven, van de Europese ouderen is 53 procent die mening toegedaan.
Burgerrechten en vrije verkiezingen?
Slechts een derde van de Amerikaanse millennials vindt burgerrechten ‘absoluut essentieel’ in een democratie. Onder Amerikaanse ouderen is dat 41 procent. Binnen de Europese Unie zijn die percentages respectievelijk 39 en 45 procent.
Meer dan een kwart van de Amerikaanse millennials vinden dat vrije verkiezingen niet relevant zijn voor een democratie. Voor Europa liggen die cijfers weliswaar lager, maar ook daar hechten jongeren minder aan dan ouderen.
Niet echt mijn ding, zeg maar…
Was in 1990 nog een meerderheid onder zowel ouderen als jongeren geïnteresseerd in politiek, voor millennials geldt dat zeker niet meer. Wat zegt dit over ons politieke systeem? Is dat echt zo bedorven dat jongeren massaal afhaken? Of zijn millennials per definitie meer geïnteresseerd in zichzelf dan in politiek?
Of valt het allemaal best wel mee en is een ontevreden jeugd van alle tijden? Helaas maken de wetenschappers met die aanname de kachel aan: in 1995 vond slechts 16 procent van de Amerikaanse jeugd dat democratie slecht paste bij hun land, 16 jaar later deelt bijna een kwart van de millennials die mening.
Millennial allergisch voor spandoek
Volgens de wetenschappers is deze generatie millennials zozeer opgegroeid binnen zeer stabiele democratieën, dat ze die democratie als vanzelfsprekend ervaren. Wat hun geringe participatie in termen van conventionele maatschappelijke betrokkenheid moet verklaren.
Echter, van enige onconventionele betrokkenheid is evenmin sprake: kwam vorig jaar nog 1 op de 11 Amerikaanse babyboomers zijn bed uit om tegen een oorlog te demonstreren, onder millennials was dat 1 op de 15.
En nu? Hoe vertalen deze cijfers zich naar de werkelijkheid? De New York Times suggereert dat een afnemende appreciatie van democratische normen, waarden en instituties een voorbode kan zijn van de komst van meer autocratische regimes zoals die in Polen en Venezuela.
Dit zijn echter relatief jonge democratieën vergeleken met die in West-Europa en de VS. Toch zijn ook daar de recente ontwikkelingen weinig bemoedigend.
Weliswaar stemden meer Amerikaanse millennials op Hillary Clinton dan op haar rivaal Donald Trump, die herhaaldelijk heeft gesuggereerd dat er sprake is van significante manipulatie van verkiezingsuitslagen. Toch het was niet voldoende. Zouden Amerikaanse millennials massaler zijn gaan stemmen, dan hadden ze Clinton aan de overwinning kunnen helpen.
